Te zien en doen geweest
Tentoonstellingen,
evenementen en activiteiten
In 2024 konden onze bezoekers genieten van een rijk, gevarieerd en meerstemmig aanbod, waaronder de tentoonstellingen Bloom en Queens by Andy Warhol. Populair waren de Prinsen- en prinsessendagen, Loop mee met de tuindienst en Winterpaleis Het Loo. En er was veel waardering voor het tweede Apeldoorns paleisweekend.
Vaste presentatie
De Oranjes
De vaste presentatie De Oranjes gaat over prinsen en prinsessen, rebellenleiders en stadhouders, koningen en koninginnen. Hoe ze leefden, woonden en werkten. Welke hoogte- en dieptepunten ze meemaakten, wat de dynastie betekent voor Nederland en Europa, welke gevoelens ze bij het publiek oproepen.
In-focus
In 2024 startte Paleis Het Loo de nieuwe In-focus tentoonstellingsreeks, waarin een voorwerp of serie objecten uit de collectie vanuit verschillende perspectieven wordt belicht. Dit geeft het museum de mogelijkheid om flexibel in te spelen op actuele of maatschappelijk relevante thema’s en het tonen van gaande of voltooide restauraties, aanwinsten of minder bekende objecten. De locatie varieert; van een tentoonstellingszaal, grand foyer, stallen tot in het paleis.
In-focus tentoonstelling:
Queens by Andy Warhol (12 oktober 2024 - 5 januari 2025 - wegens succes verlengd t/m 16 maart 2025)
Op 10 oktober opende de In-focus tentoonstelling Queens by Andy Warhol in het bijzijn van prinses Beatrix. Pop art kunstenaar Andy Warhol produceerde deze bijzondere serie van 16 zeefdrukken in 1985. Hij portretteerde de toenmalige regerende koninginnen van de wereld: Beatrix (Nederland), Elizabeth II (Verenigd Koninkrijk), Margrethe II (Denemarken) Ntombi Tfwala (Swaziland, het huidige Koninkrijk Eswatini). Van elke koningin maakte hij vier verschillende portretten. Hoe vonden deze vorstinnen het om door deze beroemde kunstenaar geportretteerd te worden?
Paleis Het Loo kocht in 1986 een volledige ‘royal edition’ en is het enige Europese museum dat een complete editie bezit. De met diamantstof afgezette contourlijnen geven een sprankelend en fris effect. Omdat het materiaal erg kwetsbaar is voor licht en beweging komt de serie zelden het depot uit.
Bezoekers noemden de serie indrukwekkend en vonden het bijzonder de vier koninginnen samen te zien. De programmaonderdelen waren gericht op verbinding, participatie, creativiteit en verdieping.
Uitgelicht: koloniale kast (17 oktober - 16 maart 2025)
In Uitgelicht: koloniale kast stond een door koning Willem III in 1872 aangekochte kast centraal, een in het oog springende en pijnlijke verbinding met kolonialisme en slavernij. Experts gaven tekst en uitleg en beantwoordden vragen als ‘Waarom kocht Willem III deze kast? Hoe begrijpen we de beeldtaal? Waarom werd dit object lange tijd niet als problematisch gezien? En wat moeten we vandaag de dag met deze kast?’ Bezoekers konden reageren in een reflectieruimte; na drie weken waren er meer dan duizend reacties. Een wisselende selectie werd geprojecteerd op een zaalwand.
De opening bestond uit een expertmeeting met geïnteresseerden, nazaten van slaafgemaakten en belanghebbenden uit het museale en culturele veld. Er was iedere vrijdag en zaterdag een rondleiding Kolonialisme, de Oranjes en Paleis Het Loo en Karwan Fatah Black, specialist in vroegmoderne globalisering en de Atlantische slavenhandel, gaf een lezing over het thema. De rondleiders en medewerkers van bezoekersservice kregen training in hoe om te gaan met weerstand of emoties, terwijl museumdocenten leerden over het geven en ontvangen van feedback.
De tentoonstelling is een voorbeeld van een breder onderzoek naar koloniale sporen binnen de collectie van Paleis Het Loo. De Universiteit Leiden doet in opdracht van de Koning onderzoek naar Oranje en Kolonialisme (t/m 2026/27). Paleis Het Loo zal hier een tentoonstelling over programmeren.
Tentoonstellingen
Bloom (20 april - 1 september)
De multizintuiglijke tentoonstelling Bloom over kunst, natuur en wetenschap belichtte de 17e-eeuwse geschilderde bloemen van Paleis Het Loo en de rol die prinses Mary hierbij had. Hedendaagse kunstenaars, ontwerpers en de tuindienst van het paleis brachten deze geschiedenis tot leven. Ze bewonderden de historische werken, en stelden ook kritische vragen. Hoe kwamen die bloemen hier? Wie betaalden de prijs voor de schoonheid en rijkdom? En wat is de toekomst van de bloem? Achter elke bloem en elk kunstwerk schuilen verhalen van vroeger, van nu en voor de toekomst.
Er was veel ruimte voor de zintuigen. De ‘verwonderlijn’, een speelse en inspirerende route door de tentoonstelling, liet de bezoeker bloemen op een nieuwe manier ervaren. Het hele museum deed mee: het bloementhema tijdens de Prinsen en Prinsessendagen, een bezoek aan de tuinen, de winkel en de menukaart in het café. In het paleis kwam je via de blijvende bloemen-leestour in de app meer te weten over verschillende bloemmotieven in de kamers. Naast de instap- en familierondleidingen waren er twee succesvolle rondleidingen over bloemen en kolonialisme. Via de I ASK-methodiek raakten bezoekers met elkaar én met conservatoren en programmamakers in gesprek, ook over gevoelige onderwerpen. De Stadsakker participatiepilot, waar vakmensen en bezoekers kennis en vaardigheden deelden, trok net als de leestours en cursussen over de combinatie kunst, onderwijs en natuur veel belangstelling.
Seizoensprogrammering
Het Loo ontmoet (2024)
Het Loo ontmoet is een online video-lezingenreeks die verleden en heden verbindt. Per aflevering worden twee tafelgasten bevraagd over één onderwerp. Via een eigen onderzoek, invalshoek of uitgangspunt ontvouwen ze tijdens de uitzending steeds meer inzichten en details. Afgelopen jaar stonden in drie delen verschillende collectiestukken van Paleis Het Loo in the spotlight, bijvoorbeeld de klewang van Javaanse prins Diponegoro (1785-1855) en de sabel van Hendrik Merkus baron De Kock (1779-1845). Naar de klewang is onderzoek gedaan. De klewang is samengesteld qua herkomst: half Javaans, half Nederlands. Het onderzoek is door Paleis Het Loo toegezonden aan de restitutiecommissie. In geval van een verzoek tot teruggave door Indonesië zal de restitutiecommissie een advies uitbrengen aan de staatsecretaris, die hierover vervolgens beslist. De aflevering resulteerde in voorpaginanieuws NRC.
Meivakantie: van paardjesrace tot XL twister, van chillen tot vroemvroemen (20 april t/m 2024)
In de lente en zomer waren er talloze activiteiten voor kinderen. Racen met paarden, XL buitenspellen doen op het grote grasveld, je evenwicht testen op de balansbloem en vroemvroemen met skelters. Moe? Dan kon je chillen in de tuin.
Prinsen- en prinsessendagen: ‘Kom zoals je wilt!’ (16 juli t/m 15 augustus; dinsdag, woensdag en donderdag)
De Prinsen- en prinsessendagen stonden in het teken van jezelf zijn: ‘Kom zoals je wilt!’ Erg populair waren de paardjesrace, het spel schot in de roos, de twisterperkjes, aanzitten bij de theetafel en jezelf mooi maken in de Studio. De shows op de klosbaan, de bootjesbaan, de racelaan en de buitenbingo waren ook erg in trek. Een van de hoogtepunten was de activiteit Knutsel mee aan een tuin van papier; de resultaten sierden het museum. Relaxen of picknicken kon op de chillweide.
Loop mee met de tuindienst (iedere donderdag in september)
De tuindienstmedewerkers namen bezoekers mee langs bijzondere planten en vertelden over de tuinen, biodiversiteit en hun werkzaamheden. Ze beantwoordden vragen en gingen in op de kansen en uitdagingen van biologisch beheer.
Herfstvakantie (19 oktober - 3 november)
Oktober is de oogstmaand. De herfstvakantie stond daarom in het teken van eten en drinken, van vroeger tot nu. Dit keer waren er speciale activiteiten voor jeugdige bezoekers, zoals een speurspel door de paleistuin. Ook konden bezoekers bij het vertelpodium alles te weten komen over Mary en de confituren die ze maakte.
Apeldoorns paleisweekend (9 - 10 november)
De gemeente Apeldoorn en Paleis Het Loo nodigen sinds 2023 jaarlijks Apeldoorners uit om gratis het museum te bezoeken. Aangezien het Apeldoorns paleisweekend op de Dag van de Mantelzorg plaatsvond, was de promotie deels gericht op mantelzorgers en deels op inwoners met een RegelRecht-regeling en mensen die niet snel een museum bezoeken. Duizenden bezoekers genoten van de tentoonstellingen, de vaste presentatie De Oranjes, de tuinen en maar liefst 28 Apeldoornse muzikale acts op het stallenplein.
Winterpaleis Het Loo (30 november t/m 5 januari)
Paleis Het Loo was eind 2024 en begin 2025 volledig in kerstsferen. Het zilver gepoetst, glimmende koninklijke serviezen, op de tafels stonden zilveren tafelstukken die de Oranjes gebruikten bij diners, lunches en bals. Thema was: Wat aten de Oranjes? Ook was er een kleine presentatie van koninklijke menukaarten, tafelschikkingen en invitatiekaarten, alles omringd door kerstbomen met betoverende lichtjes. Het stallenplein was sfeervol uitgelicht, de grote Nationale Kerstboom schitterde in het midden van het voorplein, langs de stallenlanen stonden versierde kerstbomen en in de grand foyer vormden zeventien moderne kunstwerken een tegenhanger van het 17e-eeuwse paleis. Voor gezinnen was er de rondleiding Tour Plat du Jour en museumdocenten vertelden in een magische kerstsfeer over de geschiedenis van Paleis Het Loo en koninklijke kerstvieringen: ‘Leuk en leerzaam’.
De Nationale Kerstboom (12 december)
In december startte een nieuwe kersttraditie. In samenwerking met de EO en gesponsord door de VriendenLoterij werd de opening van het kerstseizoen live uitgezonden in het televisieprogramma De Nationale Kerstboom. Jamai, Wolter Kroes en April Darby zongen kerstnummers als Midden in de winternacht en Santa Claus is coming to town.
EO kerstmarkt (13 - 14 december)
De EO kerstmarkt was de perfecte manier om samen met dierbaren de decembermaand te vieren. De bezoekers struinden langs vijftien kramen, omringd door lichtjes, muziek en gezelligheid.
Truth or Dare van Heringa/Van Kalsbeek (30 november t/m 5 januari, verlengd tot 5 maart 2025)
Liet Heringa en Maarten van Kalsbeek gebruiken metaal, keramiek, porselein, textiel, hars en gerecyclede materialen. Hun ‘waai’sculpturen lijken op exotische planten, fantasiewezens of mysterieuze landschappen, ze hebben geen duidelijke voor- of achterkant. Zo kunnen ze vanuit verschillende hoeken bekeken worden. Via opvallende kleuren, talloze details en contrasten trekken de werken de aandacht.
Educatie
Canon van Nederland
In 2024 maakte Paleis Het Loo deel uit van de Canon van Nederland met twee sleutelstukken: de werkkamer van koning Willem I en het thema ‘Het Oranjegevoel’. Deelname aan netwerkbijeenkomsten van het Canonnetwerk bevorderden kennisuitwisseling en versterkten de verbinding van het museum met andere erfgoedlocaties. De Canonnetwerken zijn een brug tussen ons erfgoed en het onderwijs. Het biedt kansen om de geschiedenis van het paleis en de Oranjes relevant te maken voor scholieren.
Juniorpaleis
Voor kinderen van drie tot twaalf jaar is er het Juniorpaleis. In deze fictieve, wonderlijke wereld ervaren de jongste bezoekers wat er bij een paleisleven allemaal komt kijken. Er waren verschillende lesprogramma’s voor het basisonderwijs, op basis van I ASK, een methode waarbij vragen stellen en het onderzoeken van denkbeelden centraal staat. Ook was er de ‘Kingsta’, een variant van de smartphone, waarmee kinderen gezamenlijk een opdracht van ‘De Majesteiten’ en ‘Steengoedmeesters’ konden uitvoeren.
Leernetwerk mbo – 80 jaar vrijheid
Het museum organiseerde in samenwerking met Erfgoed Nederland en acht musea leerwerksessies. Doelen waren de ontwikkeling van educatieve programma’s en inclusieve begeleiding. De leerwerksessies versterkten de contacten met mbo-instellingen en co-creatie met studenten.